• APRILab | over nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling en ruimtelijke planvorming
• CASUAL | over verduurzaming door ruimtelijk beleid en gedragsbeïnvloeding
• CONCOORD | over verduurzaming van de stadslogistiek
• Gentrification 2.0 | over een andere kijk op gentrificatie
• Green Blue Cities | over groen/blauwe infra in stedelijk gebied om wateroverlast door regen te kunnen opvangen
• IMAGINATION | over migranten uit Midden- en Oost-Europa
• Interethnic Coexistence in European Cities | over sociale interactie en co-exsitentie in steden

De volgende projecten hadden een Nederlandse onderdeel en zijn inmiddels afgerond.

• GUST | over de governance van stedelijke duurzaamheidstransities en de rol van living labs
• play!UC | over ‘spelen’ met stedelijke complexiteit (gamification) | naar Kennisbank
• Resilient Cities | over de economische veerkracht van steden
• ResSegr | over segregatie in woonwijken
• SimsCity ValueCap | over innovatieve mechanismen voor vormen van zelforganisatie in de stad
• URB@Exp | over nieuwe vormen van stedelijke governance en stedelijke ontwikkeling: leren van experimenten met living labs en stadslabs

In december 2015 zijn in het kader van de call ‘ERA-NET COFUND Smart Cities and Communities’ (ENSCC) in totaal zeventien projecten toegekend, waarvan dertien met Nederlandse inbreng. Deze dertien behoren tot de verzameling ‘middelgrote VerDuS SURF-projecten’. Lees meer over deze projecten op de VerDuS SURF-pagina.

In december 2016 zijn er in het kader van de call ‘ERA-NET Cofund Smart Urban Futures’ (ENSUF) in totaal vijftien projecten toegekend, waarvan zeven met Nederlandse inbreng. Deze zeven behoren tot de middelgrote VerDuS SURF-projecten. Lees meer over deze projecten op de VerDuS SURF-pagina.

Download hier de brochure van JPI Urban Europe met alle resultaten van de ENSUF-projecten (PDF).

In februari 2021 zijn binnen het ERA-NET Cofund Urban Accessibility and Connectivity’ (ENUAC) in totaal vijftien projecten toegekend, waarvan zes met onderzoeksteams in Nederland. De geselecteerde projecten gaan een bijdrage leveren aan meer kennis over en innovatieve oplossingen voor de uitdagingen van duurzame en toegankelijke stedelijke passagiersmobiliteit, vracht, vervoer en connectiviteit als integrale en essentiële onderdelen van duurzame stadsontwikkeling. In de Europese context van deze call kunnen onderzoeksconsortia steden met verschillende mobiliteitssystemen vergelijken en kunnen nieuwe systemen in heel Europa getest worden.

De gehonoreerde Nederlandse projecten zijn:

COCOMO: COmpeting and COmplementary MObility solutions in urban contexts
COCOMO onderzoekt effecten van introductie van micro-mobiliteit in Utrecht, Leeds en Lund. Met een combinatie van onderzoeksmethoden kijken we naar gevolgen van micro-mobiliteit voor reisgedrag en duurzaamheidseffecten, inclusie van kwetsbare groepen en gebieden en leefbaarheids-effecten van openbare ruimtegebruik. Met co-creatie ontwikkelen we beleidsaanbevelingen en ontwerpoplossingen.

Consortium: Nederland, Verenigd Koninkrijk, Zweden
Projectleider: Prof. dr. ir. Dick Ettema – Universiteit Utrecht

EX-TRA: EXperimenting with city streets to TRAnsform urban mobility
EX-TRA gebruikt experimenten in straten om een transitie naar een ‘post-auto’ stad te verkennen. Het zal inzichten genereren in ontwerp en regelgeving voor diverse en inclusieve straten; vervoers- en landgebruiksvoorwaarden voor lopen- en fietsbereikbaarheid; en aanvullende opties voor deelmobiliteit, micromobiliteit en vrachtvervoer.

Consortium: België, Duitsland, Italië, Nederland, Verenigd Koninkrijk
Projectleider: Prof. dr. ir. Luca Bertolini – Universiteit van Amsterdam

ITEM: Inclusive Transition towards Electric Mobility
ITEM onderzoekt hoe rechtvaardig en inclusief de huidige transitie naar elektrisch vervoer is in termen van verdeling van baten, wiens behoeften bediend worden en wie meebeslist. We onderzoeken effecten van private en gedeelde elektrische mobiliteit (elektrische auto’s, fietsen, steps) in Oslo, Utrecht, Bristol and Poznań.

Consortium: Nederland, Noorwegen, Polen, Verenigd Koninkrijk
Nederlandse partner: Prof. dr. ir. Dick Ettema – Universiteit Utrecht

SmartHubs: Smart Mobility Hubs as Game Changers in Transport
Kunnen mobiliteitshubs, locaties waar deelfietsen, deelauto’s en andere vormen van mobiliteit worden aangeboden, bijdragen aan duurzame mobiliteit en bereikbaarheid? Dit wordt onderzoekt in het SmartHubs project. SmartHubs gaat samen met bewoners, bedrijven en overheden mobiliteitshubs ontwerpen en evalueren. Het onderzoek gaat plaats vinden in regio Rotterdam en Den Haag, Brussel, München, Wenen en Istanbul.

Consortium: België, Duitsland, Italië, Nederland, Oostenrijk, Turkije
Projectleider: Prof. dr. ing. Karst T. Geurs – Universiteit Twente

TAP for uncertain futures: Using Triple Access Planning to Enhance Urban Accessibility and Connectivity in the Face of Deep Uncertainty
Stedelijke mobiliteitsplannen, gebaseerd op voorspellingen, blijken vaak snel achterhaald en niet toekomstbestendig. Dit project beoogt deze plannen te verbeteren door het ontwikkelen van een Triple Access Planning (TAP) aanpak (waarbij het transport-, ruimtelijk- en telecommunicatiesysteem in hun samenhang beschouwd worden) die expliciet rekening houdt met de diverse (diepe) onzekerheden over toekomstige ontwikkelingen.

Consortium: Italië, Nederland, Slovenië, Zweden, Verenigd Koninkrijk
Nederlandse partner: Prof. dr. ir. Vincent Marchau – Radboud Universiteit

SORTEDMOBILITY: Self-Organized Rail Traffic for the Evolution of Decentralized MOBILITY
SORTEDMOBILITY introduceert baanbrekende modellen en concepten voor een nieuwe generatie zelforganiserend spoorverkeer. Geïnspireerd door natuurlijke systemen zoals mierenkolonies, zullen intelligente treinen onderhandelen over individuele planningsbeslissingen (bijvoorbeeld routering en vertrek-/aankomsttijden) om het serviceniveau en de klanttevredenheid met betrekking tot het multimodale vervoernetwerk in stedelijke gebieden te optimaliseren.

Consortium: Denemarken, Frankrijk, Italië, Nederland
Nederlandse partner: dr. ir. Egidio Quaglietta (m) – Technische Universiteit Delft

Meer informatie over de call staat op de website van NWO.

In december 2021 zijn binnen het de call ‘Urban Transformation Capacities’ (ENUTC) in totaal zestien projecten toegekend, waarvan elf met onderzoeksteams in Nederland. Samen met publieke en private partners, waaronder veel gemeentes, gaan de onderzoekers in een breed scala aan internationale onderzoeks- en innovatieprojecten aan de slag met capacity building voor stedelijke transformatie. De projecten gaan een bijdrage leveren aan multifunctionele inzet van openbare gebouwen als scholen en bibliotheken, betere scenario’s voor circulaire materiaalstromen en het opschalen van Urban Living Labs. Ze verbreden de kennis over stedelijke verduurzaming, onderzoeken nieuwe manieren om deze breder beschikbaar te stellen en om jongeren, ouderen en kwetsbare groepen meer te betrekken bij duurzame stedelijke ontwikkelingen via co-creatie, participatie en onderwijs. Daarnaast staan de weerbaarheid van stedelijke communities, verbeterde vormen van lokale democratie en de rol van productieve conflicten in veranderingsprocessen op de agenda.

De gehonoreerde projecten met Nederlandse onderzoekers zijn:

EmbedterLabs – Better Embedded Labs for More Synergistic Sustainable Urban Transformation Planning
Projectleider: dr. Marc Dijk (m) – Maastricht University | Consortium: Nederland, Polen, Zweden

Steden experimenteren steeds meer om klimaat- en duurzaamheidsdoelen te halen. Op dit moment hebben deze projecten vaak nog weinig impact. EmbedterLabs ontwikkelt een aanpak die experimenten beter verbindt met de beleids- en leerprocessen, en zo stedelijke transformatie in gang zet.

CoNECT – Collective Networks for Everyday Community Resilience and Ecological Transition
Nederlandse partner: dr. Oana Druță (v) – Eindhoven University of Technology | Consortium: Frankrijk, Nederland, Noorwegen, Roemenië, Spanje, Zweden

Het CoNECT-project zal netwerken voor collectieve actie in zes EU-landen versterken met als doel het opbouwen van gemeenschapscapaciteit door het herkennen, in kaart brengen, en verbinden van alledaagse praktijken van veerkracht in de gemeenschap ten opzichte van ecologische transitie.

OPUSH – Open Urban Sustainability Hubs
Nederlandse partner: dr. ir. Frank van der Hoeven (m) – TU Delft | Projectpartners: Estland, Nederland, Oostenrijk, Spanje

OPUSH maakt lokale gemeenschappen mondiger door via lokale bibliotheken permanente toegang te geven tot open kennis ecosystemen. Het project versterkt de kennis en kunde van lokale bibliotheken ten aanzien van Open Science en Citizen Science als aanjagers van duurzame ontwikkeling.

CircularCityChallenge – Creating a Next Generation Participatory Contest for Young People to integrate Circularity in School Curricula
Nederlandse partner: dr. Darian Meacham (m) – Maastricht University | Consortium: Nederland, Oostenrijk, Roemenië, Spanje

Het bouwen van duurzame steden is een centrale uitdaging voor Europa. Het CircularCityChallenge-project laat jongeren in geselecteerde Europese steden meedenken over de groene transformatie van hun stedelijke ruimte en geeft hen zo een actieve rol bij het bouwen aan hun toekomst.

Infrastructuring Libraries in Transformation (ILIT) – Infrastructuring the Social: Public Libraries and their Transformative Capacity in Austerity Urbanism
Projectleider: dr. Rianne van Melik (v) – Radboud Universiteit | Consortium: Nederland, Oostenrijk, Zweden

ILIT onderzoekt de (in)formele praktijken (oftewel ‘infrastructurering’) van bibliotheekpersoneel, bezoekers, beleidsmakers en andere belanghebbenden om openbare bibliotheken als belangrijke ontmoetingsplaatsen mogelijk te maken, met name in gemeenschappen in Oostenrijk, Zweden en Nederland die worstelen met maatschappelijke problemen zoals werkloosheid, eenzaamheid en segregatie.

TRUSTMAKING – TRUSTMAKING: Young creators and responsibilities for the new green transition
Nederlandse partner: ir. Marcel Musch (m) – Eindhoven University of Technology | Consortium: Litouwen, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk

Het publieke samenwerkingsverband ‘De Groote Heide’ en TU/e Urban Labs nemen deel aan het project Trustmaking. Het project heeft als doel het (zelf-)vertrouwen van de jeugd te versterken door in co-creatie groene publieke ruimtes te ontwikkelen. Tijdens de creatieve processen worden instrumenten voor co-creatie ontwikkeld in vier Urban Living Labs en gedurende summer en winter schools in Oostenrijk, Litouwen, Noorwegen en Nederland.

CREATE – Embedding advanced urban material stock methods within governance processes to enable circular economy and cities resilience
Nederlandse partner: dr. Wieke Pot (v) – Wageningen University and Research | Consortium: Nederland, Oostenrijk, Frankrijk, Roemenië, Zweden

Het CREATE-project zal werken aan een inventarisatie van bestaande materiaalvoorraden die vastzitten in stedelijke gebouwen en infrastructuur, het zal scenario’s ontwikkelen voor toekomstige materiaalstromen en zal sturingsmodellen en interventies ontwerpen om de circulaire economie lokaal te faciliteren en op te schalen.

COOLSCHOOLS – Realizing potentials of nature-based climate shelters in school environments for urban transformation
Nederlandse partner: dr. Diana Reckien (v) – Universiteit Twente | Consortium: België, Frankrijk, Nederland, Servië, Spanje

COOLSCHOOLS onderzoekt het transformatieve potentieel van op de natuur gebaseerde oplossingen (NBS) om de creatie van klimaatschuilplaatsen in Europese schoolomgevingen te ondersteunen, voortbouwend op proefprojecten met NBS in Barcelona, Brussel, Parijs en Rotterdam. Het omvat verschillende participatieve methodologieën, waardoor het leren en de acceptatie van COOLSCHOOLS-outputs worden gestimuleerd.

MUNEX – Municipalist Neighborhood Experiments: Building capacity from the bottom up
Projectleider: prof. dr. Justus Uitermark (m) – Universiteit van Amsterdam | Consortium: Nederland, Oostenrijk, Spanje

Een groeiende municipalistische beweging stelt dat het versterken van de lokale democratie essentieel is voor het tegengaan van politieke ongelijkheid en apathie. Maar hoe werkt municipalisme in de praktijk? Om die vraag te beantwoorden onderzoekt het MUNEX-project municipalistische beleidsexperimenten in Amsterdam, Barcelona en Wenen.

CONTRA – CONflict in TRAnsformations
Projectleider: dr. Eva Wolf (v) – Tilburg University | Consortium: Belgie, Nederland, Noorwegen, Polen

CONTRA vergelijkt klimaattransitiebeleid in Belgische, Nederlandse, Noorse en Poolse steden om te leren hoe conflicten gevoerd worden in verschillende politiek-juridische contexten. Hoe gaan actoren om met conflict bij het verwezenlijken van transities? CONTRA pioniert ook met een nieuw type Living Lab (‘Drama Lab’), dat theatermethoden gebruikt om te experimenteren met productief conflict.

City&Co – Older Adults Co-Creating a Sustainable Age-friendly City
Projectcoördinator: Stichting Hoger Beroepsonderwijs Haaglanden | Consortium: Nederland, Polen, Roemenië

Het project zet in op de leeftijdsvriendelijkheid van steden in Nederland, Polen en Roemenië.

NWO heeft met 9 nationale wetenschapsfinanciers uit 9 landen binnen de gezamenlijke ENUAC-call van JPI Urban Europe en NSFC 8 consortia geselecteerd voor financiering. Bij 4 projecten zijn Nederlandse onderzoeksteams betrokken. Samen met publieke en private partners gaan de onderzoekers in een breed scala aan internationale onderzoeks- en innovatieprojecten aan de slag met duurzame stadslogistiek in tijden van digitalisering en klimaatneutrale mobiliteit om zo bij te dragen aan toegankelijke en duurzame steden in China en Nederland. De projecten met Nederlandse bijdragen gaan aan de slag met de volgende onderwerpen: de ontwikkeling van efficiënte en klimaatneutrale stedelijke vervoerssystemen; ruimte-efficiënte mobiliteitssystemen op basis van autodelen; de ontwikkeling van beslissingsmodellen om bestaande netwerken goed te gebruiken; ontwerp van een duurzame stadslogistiek die strategische planning van bezorgdiensten mogelijk maakt; modelontwikkeling ter ondersteuning van mobiliteitsgerelateerde besluitvorming.

De gehonoreerde projecten met Nederlandse onderzoekers zijn:

IMUMCN – Improved urban mobility toward climate neutrality under new working habits and transport modes
Projectcoördinatoren: prof. Klaus Hubacek, Rijksuniversiteit Groningen; Prof Yue Bao, Beijing Jiaotong University (China)
Consortium: Rijksuniversiteit Groningen, Nederland; Beijing Jiaotong University, China; Tsinghua University, China; Adam Mickiewicz University in Poznań, Polen; Beijing Transport Institute , China; The city of Poznań, Office of Project Coordination and City Revitalization, Polen; Hilversum energie transitie, Nederland

De meeste moderne steden kampen met ernstige verkeersopstoppingen en emissies. Het realiseren van een efficiënt en klimaatneutraal stedelijk vervoerssysteem is dan ook een van de belangrijkste uitdagingen. De ruime beschikbaarheid van technologie (bv. internet en smartphones) en veranderingen in maatschappelijke trends, met name werkgewoonten (bv. telewerken en overwerken) maken het probleem nog ingewikkelder, vergroten de onzekerheid en stellen de stedelijke mobiliteit voor nieuwe uitdagingen. Met real-life experimenten en geavanceerde modellen voor stedelijk vervoer zullen we de gedragseffecten op korte termijn en de langetermijngevolgen van deze uitdagingen voor de stedelijke mobiliteit en de stadsstructuur onderzoeken. We zullen verder het potentieel onderzoeken van geïntegreerde MaaS-oplossingen (Mobility as a Service) en marktgebaseerde handel in persoonlijke koolstofvergunningen om een efficiënt, billijk en emissievrij stedelijk verkeerssysteem tot stand te brengen. Dit project wil dus bijdragen tot toegankelijke, klimaatneutrale en duurzame steden in China en de EU, en burgers duurzame en efficiënte oplossingen bieden die meerdere soorten vervoerswijzen integreren.

NEW NORMAL – Sustainable mobility and logistics for post-pandemic second-tier cities
Projectcoördinatoren: dr. ir. Bardia Mashhoodi, Wageningen University, Department of Environmental Sciences; Prof Ge Ying-En, Chang’an University (China)
Consortium: Wageningen University, Department of Environmental Sciences, Nederland; Chang’an University, College of Transportation Engineering, China; Beijing Jiaotong University, School of Traffic and Transportation, China; KTH Royal Institute of Technology, Division of Electric Power and Energy Systems, Zweden; Gemeente Nijmegen, Nederland; Xi‘an Transportation Development Research Center, China; Energiforsk , Zweden; Geo-Col, Nederland

Het consortium wil een nieuwe inter- en transdisciplinaire aanpak ontwikkelen voor de ontwikkeling van een emissievrij, energieonafhankelijk en ruimte-efficiënt mobiliteitssysteem op basis van autodelen en dronelogistiek. Het doel is om zo tegemoet te komen aan de instroom van nieuwkomers in tweederangssteden zonder de aanleg van nieuwe zware mobiliteitsinfrastructuur zoals metro- en tramlijnen, tunnels, bruggen en de verbreding van straten. Het stelt een nieuwe aanpak voor, hierna MaaS-Lane genoemd, die gebaseerd is op de mogelijkheden van geavanceerde technologieën die in de proefprojecten met EV’s (‘electric vehicle’), drones, zonnepanelen op de grond, draadloos opladen van EV’s en waterstofproductie en -opslag zijn getest, en die worden gecombineerd tot een ongekende, nieuwe, grootschalige aanpak voor mobiliteit en logistiek. Het project streeft naar een bredere impact door de ontwikkeling van kenniscentra, een interactieve GIS-database over de 169 steden voor wetenschappers en beleidsmakers, en een online platform voor burgers.

SINERGI – Sustainable Innovative digitalized NEtwork of uRban loGIstics
Projectcoördinatoren: dr. Shadi Sharif Azadeh, TU Delft; Kun An, Tongji University (China)
Consortium: TU Delft, Nederland; Tongji University, China; Tsinghua University, China; Copenhagen Business School, Denemarken; Singapore Management University, Singapore; Just Eat Takeaway.com, Nederland; AMS Institute, Nederland; Gemeente Amsterdam, Nederland; Vervoerregio Amsterdam, Nederland; Statistics Denmark; Meituan, China; Milkrun, China; Hyke, Noorwegen

De vraag naar snelle thuisbezorging stijgt in de steden, waardoor het marktaandeel van onlineplatforms zoals Just Eat Takeaway.com, Milkrun en Meituan toeneemt. Tegelijkertijd willen Europa en China het aantal vervuilende voertuigen in stadscentra terugdringen en meer ruimte geven aan voetgangers en fietsers om de leefbaarheid en veiligheid in de steden te vergroten. Deze doelstelling in combinatie met de digitale transformatie van bezorgsystemen biedt mogelijkheden voor nieuwe stedelijke logistieke oplossingen. SINERGI stelt een uitgebreid oplossingskader voor het ontwerpen en exploiteren van duurzame stadslogistiek voor dat real-time beheer en strategische planning van efficiënte en fietsvriendelijke leveringsdiensten mogelijk maakt. De resultaten van het project zullen de bezorgers in staat stellen om kostenefficiënte diensten aan te bieden die rekening houden met het welzijn van de passagiers. Overheden zullen een reeks acties kunnen ontwikkelen met betrekking tot verkeersveiligheid en het welzijn van de burgers die het langetermijneffect van SINERGI op het stadsvervoer garanderen.

SOUL – Sustainable Operations in Urban Logistics
Projectcoördinatoren: prof. dr. Jan C. Fransoo, Tilburg University; Assoc Prof Dr Lei Zhao, Tsinghua University (China)
Consortium: Tilburg University, Nederland; Tsinghua University, China; Kedge Business School, Frankrijk; Sichuan University, China; Bordeaux Metropole, Frankrijk; Tianjin University, China; China Federation of Logistics and Purchasing, China

De wereldwijde verstedelijking en de snelle groei van e-commerce en diensten op aanvraag dragen bij aan een steeds grotere vraag naar tijdgevoelige en gefragmenteerde leveringen, waardoor innovaties in duurzame stedelijke logistiek worden gemotiveerd. Meerlagige en multimodale stedelijke leveringsnetwerken omvatten veel locaties voor de micro-opslag en het sorteren van leveringsgoederen, wat een toename van het gebruik van stedelijke ruimte met zich brengt. Wij ontwikkelen innovatieve strategieën met geavanceerde analyses om met de inherente dynamiek van stedelijke logistieke systemen om te gaan, waaronder stochastische modellen die zijn ontworpen om besluitvormers te ondersteunen voor het beste gebruik van bestaande netwerken van faciliteiten en vervoerswijzen, en om met beperkte stedelijke ruimte om te gaan, terwijl aan de toenemende verwachtingen van de klant wordt voldaan. Het is een baanbrekende aanpak om ook het welzijn van koeriers expliciet in onze modelbenadering op te nemen, waarbij we de angst en stress waarmee koeriers in deze uitdagende omgeving te maken hebben en hun cognitieve kracht erkennen. Dit stelt ons in staat om de praktijk van de stadslogistiek te vergelijken in twee representatieve steden in Europa en China, met verschillende topologieën van het wegennet, bedrijfsomgevingen en stedelijke dichtheden.

Meer informatie over de JPI Urban Europe-calls en -projecten is verkrijgbaar via het algemene SURF-adres, surf@nwo.nl.