Stedelijke mobiliteitsplannen, gebaseerd op het voorspellingen, blijken vaak snel achterhaald en niet toekomstbestendig. Het project ‘Triple Access Planning for Uncertain Futures’ beoogt deze plannen te verbeteren door het ontwikkelen van een Triple Access Planning-aanpak (TAP-aanpak) waarbij het transport-, het ruimtelijke en het telecommunicatiesysteem in hun samenhang beschouwd worden. Deze aanpak houdt expliciet rekening met de diverse (diepe) onzekerheden over toekomstige ontwikkelingen. De aanpak zal toegepast worden op diverse Europese steden.
Vincent Marchau is hoogleraar aan de Radboud Universiteit (RU) bij het Instituut voor Management Research. Hij bekleedt de leerstoel Onzekerheid en Adaptiviteit van Maatschappelijke Systemen, die ondersteund wordt door de Stichting Toekomstbeeld der Technologie. Marchau: ‘Ik begeleid, samen met mijn RU-collega’s Rob van der Heijden en Sander Lenferink een promovendus die zich bezig gaat houden met de ontwikkeling en toetsing van alternatieve beslispaden – zogenoemde adaptatiepaden – als onderdeel van de TAP-aanpak.’
Adaptatiepaden
Een adaptatiepad beschrijft een reeks van beslissingen in de tijd, zodanig dat het beleid aangepast wordt aan veranderende omstandigheden. Een klassiek voorbeeld is een beslissing om ruimte te reserveren voor de toekomstige aanleg of verbreding van een weg. Indien de op dit moment onzekere vraag naar wegtransport dan stijgt tot een van te voren afgesproken niveau, kan de aanleg of verbreding in gang gezet worden. Echter indien de vraag onvoldoende stijgt of zelfs daalt – doordat bijvoorbeeld een nieuw stuk stad autoluw wordt aangelegd of mensen bijvoorbeeld meer thuis blijven werken via internet – hoeft de weg niet aangelegd of verbreed te worden en kan deze misschien zelfs versmald worden.’
Routekaart
De onderzoekers aan de RU zijn verantwoordelijk voor de toepassing van de ontwikkelde aanpak op de steden Utrecht en Nijmegen. Ook zijn ze betrokken bij de case studies in Cagliari (Italië), Nova Gorica (Slovenië), Norrköping (Zweden) en Bristol en Aberdeen (beide in het Verenigd Koninkrijk). De TAP-aanpak moet bijdragen aan betere planvorming in al deze steden – en daarbuiten. Marchau: ‘Onderzoekers kunnen door ons project profiteren van de wetenschappelijke kennis inzake omgaan met onzekerheid bij mobiliteitsvraagstukken. Besluitvormers die stedelijke en/of regionale mobiliteit moeten vormgeven, kunnen profiteren van een aanpak die hun helpt bij het ontwikkelen van robuustere verbeterde planvorming. Door middel van een specifieke routekaart van mogelijke adaptatiepaden kunnen beleidsmakers alternatieve paden evalueren om tot een beleidskeuze te komen.’
Urgent en uniek
De relevantie van dit project is door corona nog groter geworden dan die al was. ‘Corona confronteert ons met restricties en risico’s die we voorheen nog niet zo in beeld hadden. Ook de ontwikkelingen rond digitalisering en klimaatverandering zijn in dit licht van belang, zeker ook in een Europese context. Ons project is bij de honorering bovendien uniek en veelbelovend genoemd, omdat we een sociaal-technische benadering (waarbij sociale en technische factoren binnen transport-, ruimte- en telecommunicatie-systemen in hun samenhang beschouwd worden) inzetten in samenwerking met een aantal stadsbesturen.’
