Ruimte voor beleving

Groen beleven

Natuurlijke elementen in de stad zoals parken, groene stroken en bomen, dragen bij aan de gezondheid en het welbevinden van mensen. Er is echter nog maar weinig bekend over de beleving van stadsparken en welke kenmerken het meest gewaardeerd worden door gebruikers. Het project van Pauline van der Berg (TUE) en haar team voorziet in de ontwikkeling van deze kennis.

De toenemende verstedelijking levert grote uitdagingen op voor steden op het gebied van leefbaarheid, gezondheid en kwaliteit van leven. Het is belangrijk dat de openbare ruimte voldoet aan de huidige eisen/wensen van gebruikers en de samenleving, zodat mensen zich veilig en comfortabel voelen en positieve ervaringen hebben in de stad, vertelt Van der Berg. ‘Er is daarom een groeiende interesse in de relatie tussen de openbare ruimte, de beleving ervan en het welzijn van gebruikers, zowel in wetenschappelijk onderzoek als bij beleidsmakers. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat voornamelijk natuurlijke elementen, zoals parken, groene stroken en bomen, bijdragen aan de subjectieve gezondheid van gebruikers. Toch is er nog maar weinig bekend over de beleving van specifiek stadsparken en welke kenmerken het meest gewaardeerd worden door gebruikers. Daarop richt ons onderzoek zich.’

In dit project zullen vragenlijsten en experimenten in virtual reality (VR) gebruikt worden om gegevens te verzamelen over welke typen en kenmerken van stadsparken de voorkeur hebben voor bewoners en hoe gebruikers de stadsparken beleven. ‘We doen dat met een bottom-up aanpak, waarbij gebruikers van stadsparken actief zullen participeren. Wij vragen hen om alternatieve openbare ruimten in VR te beoordelen die verschillen op bepaalde kenmerken. Denk hierbij aan de netheid en het onderhoud van de ruimte, aan de dichtheid en hoogte van gebouwen, aan de aanwezigheid van voorzieningen en bijvoorbeeld verlichting, en ook aan de hoeveelheid en het type groen. Om deze kenmerken van de alternatieve stadsparken te kunnen bepalen, zullen we eerst expertinterviews houden met medewerkers van de gemeente ’s-Hertogenbosch en deskundigen van Planterra, een adviesbureau dat zich richt op het adviseren van gemeenten op het vlak van beleid, organisatie en het verbeteren en beheren van de fysieke en sociale openbare ruimte, zodat gebruikers zich er thuis voelen. Goede ervaringen, maar ook ervaren probleemsituaties – zoals rond bijvoorbeeld sociale onveiligheid voelen – kunnen inzicht bieden in relevante ruimtelijke kenmerken. Deze kenmerken vertalen we naar het VR-experiment. De resultaten geven inzicht in het belang van de verschillende kenmerken en hoe deze kenmerken de perceptie van gebruikers van het stadsgroen beïnvloeden.’

Beleidsmakers, stedenbouwkundigen en beheerders van de openbare ruimte kunnen de resultaten van dit project gebruiken bij het creëren van stadsparken die aansluiten bij de huidige wensen en behoeften van gebruikers. Naast aanbevelingen voor beleid en ontwerp van stadsparken zal dit project ook inzicht geven in de bruikbaarheid van VR-technologie bij onderzoek naar voorkeuren en de beleving met betrekking tot de openbare ruimte.

Pauline van der Berg hield tijdens het webinar een presentatie met negen lessen. Lees er meer over op de website van Platform31.

Het draaide om bewegen in de buitenlucht. Hoe zouden we parken moeten inrichten zodat meer mensen er met plezier gebruik van maken? Het onderzoek laat zien welke kenmerken van parken de beleving en het gebruik van parken beïnvloeden en in welke mate. Het ontwerp van een park kan hiermee worden afgestemd op de wensen van gebruikers zodat de mensen langer blijven en vaker komen. Door de relaties tussen beleving, gedrag en welzijn te onderzoeken, kunnen investeringen in een groene inrichting onderbouwd worden. Ook laat het onderzoek zien hoe persoonlijke kenmerken van mensen hun beleving en gebruik van parken beïnvloeden. Het onderzoek geeft tenslotte nuttige informatie over het meten van gedrag, beleving en welzijn. Beleidsmakers, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen kunnen met deze kennis zorgen voor gezondere inwoners én verlaging van kosten. Bestuurders krijgen nuttige inzichten om inwoners meer naar buiten te krijgen en actief te laten worden in het groen.

De onderzoekers hebben een Nederlandstalig eindrapport gepubliceerd in april 2021 (PDF).